Psychologische en Orthopedagogische Praktijk

Theorie en onderzoek combineren met de praktijk

Praktijk Hoogbegaafd combineert de meest recente theorieën en wetenschappelijk onderzoek naar hoogbegaafdheid met de psychologische praktijk van diagnostiek en behandeling. Vanuit bestaande theorieën en praktische observaties werd in 2011 het Model van Duran (herziene versie 2022) ontwikkeld, dat moest gaan leiden tot betere begeleiding en begrip voor hoogbegaafde personen. Praktijk Hoogbegaafd biedt als psychologische praktijk gespecialiseerde zorg, waarbij we zowel kinderen als volwassenen behandelen. Ook de omgeving krijgt waar nodig de ondersteuning die nodig is om de hoogbegaafde zich in het dagelijkse leven zo optimaal mogelijk te laten voelen. De kennis die opgedaan wordt tijdens het werken in de psychologische praktijk, wordt gebruikt voor nieuw (wetenschappelijk) onderzoek. De resultaten van dit onderzoek deelt Praktijk Hoogbegaafd vervolgens op de pagina ‘kenniscentrum’ of tijdens een op maat gemaakte workshop voor professionals.

Yvonne Duran

• Praktijkeigenaar
• Psychologe, MSc en Energetisch therapeut

Kwaliteit van de zorg

Praktijk Hoogbegaafd maakt gebruik van een team van meer dan vijftien opgeleide HB-specialisten (psychologen, orthopedagogen, onderwijsdeskundigen, een GZ-psycholoog, lichaamsgerichte en energetische therapeuten, gezinsbehandelaren en een systeemtherapeut) en de praktijkeigenaar is geregistreerd bij het Kwaliteitsregister Hoogbegaafdheid (KRHB). Wij voldoen aan de kwaliteitseisen die gesteld worden aan jeugdzorg of aan de GGZ voor volwassenzorg. 

Onze visie

Onze visie op hoogbegaafdheid is dat je als hoogbegaafd persoon niet beter of slechter bent dan anderen. Ook ben je geen buitenbeentje, uitzonderlijk of ‘anders’: je bent net als alle anderen op de wereld gewoon een mens, maar dan met enkele extra krachtige eigenschappen. Deze extra krachtige eigenschappen zorgen ervoor dat je intenser leeft en cognitief meer kan doorzien. Hiermee kan je kansen creëren om iets toe te voegen aan of te verbeteren in de wereld. 

Onze missie

Bij Praktijk Hoogbegaafd willen wij hoogbegaafden ondersteunen om in balans te zijn. We willen op hoogbegaafdheid passende behandeling/therapie bieden, waarbij we er weloverwogen voor kiezen om aan hoogbegaafdheid aangepaste diagnostische materialen en evidence based protocollen te gebruiken. We willen maatwerk leveren, waarbij wetenschappelijke onderbouwing en een holistische aanpak kernwaarden zijn. Wij willen eigengereid zijn en blijven in ons werk, waardoor we continu bezig zijn met een zoektocht naar een ‘betere versie’ van onszelf.

Onze onderscheidende kwaliteit

Wij zijn een unieke psychologische praktijk die alle lagen van hoogbegaafdheid in de enorme diepte ervan doorgrondt en niet aan de oppervlakte van ‘slim zijn’ blijft. Hiermee zijn we in staat om op een ander niveau hulp te bieden dan algemene praktijken of hoogbegaafdheidscoaches.

• Ieder werkzaam persoon is intern opgeleid op het specialisme van hoogbegaafdheid
• De meest relevante en aanverwante (WO-)opleidingsmogelijkheden zijn gevolgd door onze medewerkers, zoals orthopedagogiek, (GZ-)psychologie, onderwijskunde, systeemtherapie, Master ECHA, Novilo en opleiding tot leraar basisonderwijs
• We hebben brede kennis en kunde in huis is op het gebied van zorg én onderwijs
• Zowel peuters, kinderen, tieners, volwassenen als gezinssystemen kunnen bij ons geholpen worden
• Naast de standaard werkzaamheden van een psychologische praktijk ontwikkelen we tevens testmaterialen en behandelmethodes
• We bieden uitgebreide diagnostische kennis over hoogbegaafdheid, ASS, AD(H)D, ODD, systeemfactoren, trauma, dyslexie en overige (ontwikkelings-)stoornissen

Onze benadering

Kinderen met een (vermoedelijke) hoogbegaafdheid voelen zich in onze praktijk meer dan thuis. We benaderen hen door ons hart open te stellen, door het gebruiken van humor en cognitieve prikkeling. Verder zijn het voor ons ‘kleine volwassenen’ en worden ze zeer serieus genomen in hun ideeën en gevoelens. Zowel voor diagnostiek als voor psychologische behandeling zijn kinderen van peuters tot pubers welkom!

Volwassenen kunnen als allereerst erkenning en begrip vinden voor wie ze zijn. We herkennen de ervaren moeilijkheden en gaan mee in de behoefte aan snelheid en diepgang. Zij kunnen bij ons terecht voor een IQ-test, psychologische behandeling en voor allerhande problematiek die zij ondervinden door een late erkenning van hoogbegaafdheid en door het verleden wat doorleeft in het heden. Opnieuw beginnen met een realistisch zelfbeeld, sociale inzichten en vanuit kennis over hoogbegaafdheid staat centraal voor het maken van nieuwe keuzes.

Kinderen

Algemeen onderzoek

We diagnosticeren niet enkel op hoogbegaafdheid, maar hebben een breder scala aan testmaterialen waardoor een dubbele diagnose of misdiagnose ook gesteld kunnen worden. Het uitgangspunt om je bij onze praktijk aan te melden is dat er een vermoeden is van een hogere intelligentie of (hoog)begaafdheid en dat er behoefte is aan goede handvatten in de opvoeding, in onderwijs of voor de persoonlijke ontwikkeling.

We kunnen onderzoek of een screening doen naar:

• (Hoog)begaafdheid / intelligentie
• Hoogsensitiviteit
• ASS
• AD(H)D
• ODD
• Dyslexie
• Emotionele ontwikkeling
• Sociale ontwikkeling
• Depressiviteit
• Onderwijskundig niveau
• Het systeem
• Hechting

Begaafdheidsonderzoek

Diagnostiek naar hoogbegaafdheid gaat verder dan het afnemen van een IQ test. De uitslag van een IQ test geeft namelijk enkel weer of iemand snel kan denken (een hoge intelligentie heeft), waardoor de conclusie ‘hoogbegaafd’ niet getrokken kan worden. Dit zou een onjuiste aanname zijn en daarom bieden wij bij vermoedens van hoogbegaafdheid een compleet onderzoek naar álle aspecten van het Model van Duran. Voor meer informatie over de onderzoekskeuzes: lees dit artikel.

Officiële testmaterialen, goedgekeurd door de COTAN (de belangrijkste organisatie op het gebied van psychologische testen), gaan bij ons hand-in-hand met aanvullend samengestelde testmaterialen die we in de loop van de afgelopen jaren doorontwikkeld hebben. De resultaten van al deze testen, vragenlijsten en observaties puzzelen wij tot een gedegen conclusie op het gebied van hoogbegaafdheid, begaafdheid, hoogintelligentie en hoogsensitiviteit. Dit zijn de basisconclusies die uit het onderzoek naar voren kunnen komen, maar daarbij komen we ook met een onderbouwd inzicht op het gebied van alle factoren die een rol spelen in het functioneren (zoals het zelfbeeld, faalangst, concentratie, leerstrategieën, aansluiting onderwijs). Daarmee heb je niet alleen een uitgebreid verslag waarin ‘het verhaal’ van je kind verteld wordt, maar ook een verslag waarin zeer gerichte adviezen voor onderwijs, opvoeding en het kind zelf staan.

Begaafdheidsonderzoek Hyperhb

In sommige gevallen gaan de vermoedens van hoogbegaafdheid verder of is er een erfelijke aanleg voor een hyper hoogbegaafdheid. We spreken hiervan als het IQ boven de 145 uitkomt en de intensiteiten nog sterker ontwikkeld zijn. Naast het standaard onderzoek naar hoogbegaafdheid, kunnen we specialiseren naar hyperhoogbegaafdheid. We nemen in dat geval een ander soort IQ test af (deze gaat tot boven de 170) en nemen de scoring van de sociale en emotionele ontwikkeling mee in de onderzoeksmaterialen. Hiermee kunnen we een duidelijker beeld vormen van de asynchrone ontwikkeling die deze kinderen doorlopen en kunnen we begeleiding voor onderwijs, het systeem en het kind op maat maken.

Peuteronderzoek

Ook peuters kunnen bij ons terecht om in kaart te brengen waar zij in hun ontwikkeling staan. Hiermee wordt duidelijk of er vermoedelijk sprake zou kunnen zijn van hoogbegaafdheid middels het vaststellen van een ontwikkelingsvoorprong. Vaak wordt dit opgevolgd door opvoedondersteuning of door advies inzake schoolkeuze.

Misdiagnoses!

Onvoldoende kennis van hoogbegaafdheid en daarmee de verkeerde testmaterialen, – inzet of communicatieve vaardigheden in een testsetting gebruiken, kunnen ervoor zorgen dat hoogbegaafdheid niet gezien wordt. Omdat het opvallende gedrag wel blijft bestaan, wordt er verder gekeken naar overige mogelijkheden. De intensiteiten die bij hoogbegaafdheid horen, zorgen echter bij kinderen voor gedrag wat op ASS, AD(H)D, ODD of een andere ontwikkelingsstoornis kan lijken. Ook volwassenen kunnen kenmerken van ASS of AD(H)D laten zien. Het is dus de kunst om het gedrag goed te zien en de oorzaak te achterhalen zonder een gekleurde bril op te zetten. Daarvoor is vooral diepgaande kennis over hoogbegaafdheid nodig!

Word je gewezen op gedrag wat op autisme of ad(h)d lijkt en lijk jij of lijkt je kind ook bovengemiddeld intelligent te zijn? Vraag dan eerst een vrijblijvende intake op onze praktijk aan alvorens je een standaardonderzoek bij een reguliere praktijk aanvraagt. Op die manier kunnen we het risico op misdiagnose verkleinen.

Begeleiding of behandeling?

Begeleiding
Bij het bieden van begeleiding zijn we bezig met het vaardig maken van de hoogbegaafde in de eigen omgeving. Dat betekent dat we het kind en de ouders leren wat hoogbegaafdheid inhoudt en op welke wijze de omgeving aangepast kan worden om hier goed mee om te gaan. Hierbij kunnen (ortho)pedagogen of toegepast psychologen ingezet worden.

Behandeling
Als we behandeling bieden dan zijn we meer in het psychologische aspect van hoogbegaafdheid aan het werken. Dat betekent dat we met gestructureerde protocollen in het achterhoofd aan de slag gaan met bijvoorbeeld het reduceren van angst, het reguleren van woede-aanvallen, het verminderen van depressieve kenmerken of met de aanpak van denkproblemen. Hierbij worden onze psychologen en orthopedagogen ingezet.

Van peuter tot puber

Het helpen van hoogbegaafde kinderen vereist een specifieke aanpak. Hoogbegaafde kinderen hebben allemaal in meer of mindere mate bijzondere karaktereigenschappen waar in de begeleiding/behandeling bij hoogbegaafde kinderen rekening mee gehouden moet worden om hen in een positieve spiraal te krijgen. Zoals:

• Ruimte geven om te discussiëren
• Uitleg geven over álles
• Authenticiteit uitstralen en het kind daardoor respecteren en waarderen
• Een duidelijk, democratisch opgesteld doel hebben
• Creativiteit gebruiken om stappen te zetten
• De juiste feedback geven en op een passende manier

Door met bovenstaande eigenschappen rekening te houden, zijn we in staat om het kind zichzelf te gaan laten ontwikkelen. Hierbij staat ‘zichzelf’ centraal, omdat we niet geloven in het altijd blijven aanpassen van de omgeving, maar om het kind vanuit zichzelf te versterken. Natuurlijk is een bepaalde mate van aanpassing belangrijk; denk hierbij aan uitdaging bieden op school en thuis, maar het kind zal zich later ook zelfstandig in de maatschappij moeten redden. Om die reden werken we dan ook vanuit het kind en krijgt het kind veel inspraak en initiatief geboden. Onze ervaring heeft geleerd dat de beste aanpak bij de begeleiding vooral gericht moet zijn op het zelfverantwoordelijk en zelfsturend leren, waarbij ouders wel een cruciale ondersteunende rol spelen.

Onze kernwoorden:

• Cognitieve prikkeling
• Humor
• Gelijkwaardigheid

Peuters

Deze leeftijdscategorie benaderen we vooral na een korte kennismaking via de ouders. Peuteronderzoek kan duidelijkheid bieden over hoe ver het kind voorloopt en of vervroegd onderwijs een optie zou zijn. Verder kunnen we vooral veel handvatten bieden in opvoeding en het prikkelen van het kind in de thuissituatie. Moet je hem bijvoorbeeld al leren lezen of juist niet? En is het verstandig om door te groeien op schoolse vaardigheden of moet je dat beter anders aanvliegen? Welke materialen kun je aanbieden en wat zijn leuke cadeaus voor een bepaalde leeftijd? Via de ouders bereiken we al een heleboel.

Basisschoolleeftijd

In deze leeftijdscategorie ligt de focus als eerste op de diagnostiek. De meest voorkomende vragen zijn:

• Is het kind hoogbegaafd en wat is precies het intelligentieprofiel?
• In hoeverre loopt het kind voor op school of is het juist aan het onderpresteren?
• Is een versnelling raadzaam en wat is de meest passende compacting / verrijking

Daarnaast zien we ook veel hulpvragen die zich richten op de emotionele en sociale problematiek, zoals woede en angsten, een negatief zelfbeeld, een vaste mindset, perfectionisme, onvoldoende aansluiting kunnen vinden bij leeftijdgenoten enzovoort.Na diagnostiek richten we ons op het zelfbeeld en het in balans brengen van het kind en het gezin. Hierbij gebruiken we de speciaal ontwikkelde methode Talent-Zijn, waarbij we alle aspecten van hoogbegaafdheid en de meest voorkomende problematiek meepakken, zodat alle puzzelstukjes op z’n plek vallen.

Tieners en (jong)volwassenen

Om tieners en jongvolwassenen te kunnen helpen, zijn we afhankelijk van de welwillendheid van de jongere zelf. Bij de eerste intake zien we daarom graag dat de tiener meekomt en richten we ons in het gesprek vooral op hem of haar. Autonomie en het gevoel van controle is belangrijk, tevens het zien van het doel van de behandeling. Als de jongere de behandeling niet nuttig vindt of het enkel voor een ouder doet, dan is de kans groot dat het niet gaat lukken. Onze eerste uitdaging is dan ook om samen met de tiener een nuttig plan te maken en motivatie te vinden. Meestal heeft de behandelingsvraag te maken met het functioneren op het voortgezet onderwijs: leren leren, planning en organisatie, faalangst en motivatie zijn de meest voorkomende uitdagingen binnen de middelbare scholen. Veelal zit hier echter andere problematiek onder, welke wij proberen te doorgronden zodat de basis aangepakt wordt in plaats van aan de oppervlak gewerkt wordt.

E-health

Omdat wij cliënten uit heel Nederland ontvangen en de reis voor begeleiding of behandeling soms best pittig kan zijn, bieden we tevens online afspraken aan. Dit betekent dat we via beeldbellen trajecten aan kunnen bieden voor bijvoorbeeld psycho-educatie, lichtere zorgvragen of de intake- en adviesgesprekken bij diagnostiek.

Volwassenen

Onderzoek naar hoogbegaafdheid

Ben ik hoogbegaafd? Wij krijgen zeer regelmatig deze vraag van ouders van hoogbegaafde kinderen. Omdat we weten dat er een erfelijk component in intelligentie zit is de kans groot dat er sprake is van hoogbegaafdheid en in bepaalde gevallen ook echt de moeite waard om te onderzoeken. Het feit dat je nu op zoek bent naar deze informatie, geeft aan dat er voor jou blijkbaar ook redenen zijn om dit na te gaan. Op deze redenen komen we later terug. Allereerst willen we je adviseren om onderstaand lijstje te lezen. Dit zijn kenmerken van hoogbegaafdheid die in volwassenen terug te zien zijn. Op internet kun je heel veel van dit soort lijstjes vinden, maar de belangrijkste vraag is: herken je jezelf erin?

Kenmerken hoogbegaafdheid bij volwassenen

• Ik erger me snel aan anderen; het duurt vaak zo lang voor een ander iets begrijpt. Ik voer taken liever alleen uit omdat het dan een stuk sneller gaat.
• Mijn hoofd kan ontploffen van de ideeën; ook ben ik bijzonder goed in piekeren of kan ik mijn hoofd nooit “uit” zetten.
• Ik ben een gevoelig mens. Ik voel anderen feilloos aan (vooral de non-verbale communicatie brengt mij soms in de war). Ik heb makkelijk last van harde geluiden / fel licht / knellende kleding. Ik geef de voorkeur aan een rustige omgeving of ben juist zeer energiek in mijn gedrag of praten.
• Ik heb een hekel aan onrechtvaardigheid en kan zelfs misselijk worden als ik onrecht zie. Ik strijd ervoor om mijn gelijk te krijgen als ik zeker weet dat het recht aan mijn kant staat.
• Ik ben niet perfect, maar zou wel héél graag alles perfect willen doen. Dat kan betekenen dat mijn lat altijd te hoog ligt, maar het kan ook juist zijn dat ik bepaalde taken niet aanneem omdat ik niet zeker weet of ik die wel perfect uit kan voeren.

Kun je bij meerdere kenmerken volmondig ‘ja’ zeggen? Dan is het goed om verder te lezen en na te gaan of je er iets mee wil doen of niet.

Redenen voor diagnostiek

Er zijn allerlei redenen om iets met je vermoedens te doen. De belangrijkste reden om het NIET te doen, is om je door een IQ-test ‘beter’ te voelen. Want enkel een diagnose is onvoldoende om je beter te voelen. Mocht je niet lekker in je vel zitten, dan is het raadzaam om na het onderzoek juist een stuk extra begeleiding te krijgen waardoor je je écht beter gaat voelen.

Redenen om WEL iets met je vermoedens te doen:

• Omdat je een negatief zelfbeeld hebt en dat wil verbeteren.
• Omdat je denkt dat je aan het onderpresteren bent op je werk.
• Omdat je vastloopt in je werk en op zoek bent naar een beter passende uitdaging.
• Omdat je behoefte hebt aan sociale contacten die beter bij jouw karakter passen.
• Omdat je onverwerkte gebeurtenissen uit het verleden wil verwerken en toekomstgericht bezig wil zijn.

Zit hier een reden tussen waar jij al vaker bij stil hebt gestaan? Dan ben je weer een stapje verder en gaan we op weg naar de volgende vraag.

Hoe kan ik mezelf op hoogbegaafdheid laten testen?

Een IQ-test kun je in principe bij elke psycholoog of opgeleide tester af laten nemen. Echter, net zoals er bij kinderen grote verschillen in kennis en kunde ten aanzien van hoogbegaafdheid zijn, bestaan deze ook bij volwassenen.

In onze praktijk wordt een IQ-test afgenomen onder optimale omstandigheden, rekening houdend met de karaktereigenschappen van hoogbegaafden. Waar kinderen namelijk makkelijk last hebben van bijvoorbeeld faalangst, zien we dit bij volwassenen nóg sterker terug. Je hebt dan ook altijd ten minste één kennismakingsafspraak vóórdat de IQ-test afgenomen wordt. De test wordt in alle rust afgenomen en er bestaat voldoende mogelijkheid om controle uit te oefenen op de momenten dat je vastloopt. Ons doel is om bij elke volwassene het juiste IQ vast te stellen en niet om zo veel mogelijk IQ-testen af te nemen… Tijd, rust en ruimte zijn de sleutelwoorden voor een juiste testafname.

Daarnaast baseren we onze diagnose ‘hoogbegaafdheid’ nooit enkel op een IQ-test, maar brengen we ook de persoonskenmerken in kaart door middel van vragenlijsten, testmaterialen en observaties. Daarmee kunnen we de hoogbegaafdheid écht vaststellen en niet alleen een IQ-getal geven.

Psychologische behandeling

Bij Praktijk Hoogbegaafd zijn diverse psychologen in dienst die gewend zijn aan de specifieke behoeften van hoogbegaafde volwassenen. Psychologische hulp loopt soms vast bij reguliere psychologen, omdat het van belang is om in de behandeling gehoor te geven aan de karaktereigenschappen van hoogbegaafden en deze mee te nemen in de therapievormen. Zo is een cognitieve aanpak niet altijd het meest effectief en is de alternatieve lichaamsgerichte therapie een betere ingang voor behandeling.

Volwassenen kunnen bij Praktijk Hoogbegaafd terecht als zij vastlopen in hun leven. De psychologen richten zich onder andere op zelfbeeld, burn-out, angststoornissen, (lichte) stemmingsstoornissen, (vroegkinderlijk) trauma, werkgerelateerde problematiek en systeemgerichte moeilijkheden.

Heb je al langere tijd hulp bij een psycholoog of psychiater en is je problematiek complex? Ook dan kan het raadzaam zijn om onze kennis toe te voegen aan de huidige behandeling. We werken graag samen met externe partijen om de zorg aan hoogbegaafde volwassenen te verbeteren!

E-health

Omdat wij cliënten uit heel Nederland ontvangen en de reis voor begeleiding of behandeling soms best pittig kan zijn, bieden we tevens online afspraken aan. Dit betekent dat we via beeldbellen trajecten aan kunnen bieden voor bijvoorbeeld psycho-educatie, lichtere zorgvragen of de intake- en adviesgesprekken bij diagnostiek.