Ouders van hoogbegaafde kinderen maken een aanzienlijke kans op meldingen, dwang-en drangmaatregelen en bemoeienis van jeugdzorg. Maar waarom eigenlijk? Het antwoord ligt vaak in verschillende factoren, waaronder de manier waarop het onderwijs, (jeugd)hulpverleners en de omgeving omgaan met hoogbegaafdheid.

Door school

Een van de belangrijkste oorzaken is dat hoogbegaafde kinderen vaak niet goed passen in het reguliere onderwijssysteem. Ze vervelen zich snel in de klas, wat kan leiden tot gedragsproblemen zoals prikkelbaarheid, afleiding of zelfs opstandig gedrag. Helaas beschikken veel leerkrachten niet over de benodigde kennis van hoogbegaafdheid en wordt dit gedrag vaak onterecht toegeschreven aan opvoeding of vermoeden zij moeilijke thuissituaties.

Hoogbegaafde kinderen kunnen een schoolweerstand ontwikkelen. School wordt een plek van verveling, frustratie en vaak zelfs onveiligheid, waar ze zich niet begrepen voelen en hun capaciteiten niet erkend of gestimuleerd worden. Dit kan leiden tot (fysiek) verzet tegen school, met als gevolg dat ouders moeite hebben om hun kind naar school te krijgen. Er kan zelfs sprake zijn van een schooltrauma, waarbij het kind negatieve associaties ontwikkelt, variërend van extreme angst en stress tot een totale afkeer van het onderwijssysteem. Ouders zien hun kinderen worstelen, en proberen alles wat in hun macht ligt om hun kind te helpen. Echter worden ouders bestempeld als ongeschikte opvoeders, omdat ze hun kind niet naar school kunnen krijgen, hun kind thuishouden of omdat hun kind zich niet kan aanpassen aan het onderwijs. Dit leidt tot drang- en dwangmaatregelen, leerplichtmeldingen en zelfs meldingen bij Veilig Thuis, wat absoluut niet gerechtvaardigd is in dit soort gevallen.

Voormalig minister Arie Slob zei in 2020

“Ook hoeven ouders niet langer bang te zijn dat de school thuiszitten meldt bij Veilig Thuis, het meldpunt voor kindermishandeling. Dat doen scholen soms, omdat ouders die hun kind thuishouden de leerplicht schenden. ,,Scholen moeten een melding doen als daar aanleiding toe is, maar niet omdat je het oneens bent met ouders die hun kind thuishouden”, aldus Slob. ,,Ik heb ze aan mijn tafel gehad, ouders die dit is overkomen. Dat heeft grote impact.”

Heel mooi gezegd, maar helaas gebeurt het vandaag de dag nog steeds.

Door (jeugd)hulpverleners

Ouders die op eigen initiatief of na dwingend advies van school hulp zoeken, kunnen vaak van de regen in de drup terechtkomen. Ook hier lopen ouders van hoogbegaafde kinderen ertegen aan dat er een gebrek aan kennis en ervaring bij hulpverleners is over hoogbegaafdheid. Veel reguliere jeugdzorgprofessionals zijn niet voldoende opgeleid om de signalen van hoogbegaafdheid te herkennen, wat leidt tot misverstanden en misdiagnoses.

De opvoeding van hoogbegaafde kinderen kan heel intensief zijn, door bijvoorbeeld de sterke emotionele reacties en ouders krijgen niet altijd de ondersteuning die ze nodig hebben. Dit kan leiden tot stress en uitputting, wat door hulpverleners kan worden gezien als ongeschiktheid.

Jeugdzorg staat helaas niet altijd open voor alternatieve verklaringen en kan soms een tunnelvisie ontwikkelen. Dit betekent dat ze zich te veel richten op één mogelijke oorzaak van problemen, vaak de thuissituatie, zonder andere factoren zoals schooltrauma of hoogbegaafdheid in overweging te nemen. Hierdoor kunnen gezinnen onterecht onder druk komen te staan en worden ouders onterecht als verdachten behandeld.

Dit zijn een paar voorbeelden die kunnen leiden tot onterechte interventies, waarbij de zorg steeds meer wordt opgeschaald en zelfs de Jeugdbescherming of de Raad voor de Kinderbescherming wordt ingeschakeld. Zelfs Raadsonderzoeken die leiden tot OTS verzoeken zijn zeker geen uitzondering.
In plaats van naar ouders te luisteren en de unieke behoeften van het kind centraal te stellen, worden ouders geconfronteerd met bureaucratische procedures die extra stress en frustratie veroorzaken.

Door de omgeving

Hoogbegaafde kinderen hebben vaak intense emoties en kunnen zich diepgaand bezighouden met hun gevoelens. In plaats van afleiding te zoeken, zoals sommige kinderen doen, kunnen hoogbegaafde kinderen hun emoties direct en intens ervaren. Dit betekent dat ze hun gevoelens niet proberen te vermijden of te onderdrukken, maar ze juist volledig doorleven. Dit kan leiden tot sterke emotionele reacties, zowel positief als negatief, die soms moeilijk te begrijpen zijn voor hun omgeving. Woedeuitbarstingen kunnen ontstaan door overprikkeling, vervelende gebeurtenissen, schooltrauma, of ogenschijnlijk kleine zaken zoals het verliezen van een spelletje. Het sterke gevoel van onrechtvaardigheid speelt hierin een rol.

Deze woedeuitbarstingen kunnen door buren en de naaste omgeving als zorgelijk of als enorm overlast worden ervaren. Dit kan er toe leiden dat zij de politie bellen of een melding maken bij Veilig Thuis. Wanneer de politie wordt ingeschakeld, zullen zij bij dergelijke meldingen bijna altijd vanuit hun meldplicht ook een melding bij Veilig Thuis doen.

Helaas is dit de realiteit waar ouders van hoogbegaafde kinderen mee te maken kunnen krijgen.

Conclusie

Het gevolg van deze misverstanden is dat ouders van hoogbegaafde kinderen onterecht in aanraking komen met jeugdzorg. In plaats van ondersteund te worden, worden ze vaak geconfronteerd met een belemmerend systeem. Wat zij nodig hebben, is geen overheidsinterventie, maar meer begrip van hoogbegaafdheid en passende begeleiding voor zowel het kind als de ouders. Het is essentieel dat professionals zich beter verdiepen in de kenmerken van hoogbegaafde kinderen en leren hoe ze hen adequaat kunnen ondersteunen, zonder te vervallen in verkeerde diagnoses of onterechte interventies. Hoogbegaafde kinderen hebben recht op onderwijs en zorg die aansluiten bij hun unieke behoeften, en het is van cruciaal belang dat ze zich gehoord en begrepen voelen.

Copyright:
© 2024 Joyce Blok. Alle rechten voorbehouden.